Πώς ο ENISA φεύγει...μένοντας!

Αρθρο του Σπύρου Δανέλλη, Ευρωβουλευτή ΠΑΣΟΚ για τον ENISA

Το βράδυ της Δευτέρας 6 Φεβρουαρίου, στην Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, χάθηκε μια κρίσιμη μάχη εθνικού ενδιαφέροντος, ως κατάληξη ενός χρονικού προαναγγελθέντος θανάτου. Αλλά, για να κατανοήσουμε πώς φτάσαμε σήμερα εδώ, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Το 2003, σε μια ευνοϊκή συγκυρία - ελληνική Προεδρία, κυβέρνηση Σημίτη με Υφυπουργό Επικοινωνιών τον συμπολίτη μας Μανώλη Στρατάκη - αποφασίζεται η εγκατάσταση του νέου "Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών" (ENISA) στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο. Η επιλογή γίνεται εξαιτίας της διεθνώς αναγνωρισμένης προσφοράς του ΙΤΕ και των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων του νησιού στους τομείς της καινοτομίας και τεχνολογικής και ερευνητικής αριστείας (μελανό σημείο που σήμερα πληρώνουμε......η αβλεψία μας να δεχτούμε -για πρώτη φορά στην ιστορία των ευρωπαϊκών οργανισμών- να ορίζεται μόνο η χώρα φιλοξενίας, ενώ η πόλη να καθορίζεται με υπουργική απόφαση, καθώς και ότι αντί οριστικής διάρκειας εντολή λειτουργίας, να ορίζεται διάρκεια 5ετίας).

Όπως δυστυχώς αποδείχτηκε στην πορεία, οι μόνοι που δεν καταλάβαμε ότι πήραμε ένα διαμάντι που πολλοί εποφθαλμιούσαν, ήμασταν εμείς. Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία, Σουηδία δεν έκρυψαν ποτέ την βούλησή τους για φιλοξενία του πλέον στρατηγικού ευρωπαϊκού οργανισμού -έτσι όπως τα πράγματα εξελίσσονται στο χώρο του ψηφιακού μας σύμπαντος και της ολοένα μεγαλύτερης ανάγκης αντιμετώπισης του "κυβερνοεγκλήματος" στη δημόσια και ιδιωτική σφαίρα. Παράλληλα με τις κυβερνήσεις των χωρών, όλες οι μεγάλες εταιρίες που ασχολούνται με την πληροφορική και τις τηλεπικοινωνίες, καθώς και ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα διακαώς επιθυμούν τη μεταφορά του οργανισμού "δίπλα τους".

Οι συμβατικές υποχρεώσεις της χώρας μας ήταν τρείς. Η κατασκευή των εγκαταστάσεων του ENISA, η ίδρυση και λειτουργία σχολείου ευρωπαϊκής παιδείας για τα παιδιά των εργαζομένων και η απευθείας αεροπορική σύνδεση του Ηρακλείου με τις Βρυξέλλες. Τις αντιμετωπίσαμε με τον γνωστό «ελληνικό» τρόπο. Από αναβολή σε αναβολή, οι εγκαταστάσεις του ENISA εξακολουθούν να παραδίδονται εντός ολίγου. Το περίφημο σχολείο, που εξ αρχής αντιμετώπισε τη δυσθυμία Δήμου και Νομαρχίας (αρμόδιοι για τη σχολική στέγη) ως τάχα σχολείου της "ελίτ" και μέχρι σήμερα για επτά συνεχή χρόνια αδυνατούμε να δώσουμε υπεύθυνη και αξιόπιστη απάντηση για το πότε επιτέλους θα δοθεί σε χρήση. Η αεροπορική σύνδεση τέλος δεν απασχόλησε κανέναν όταν η Ολυμπιακή ήταν κρατική εταιρία, ενώ σήμερα ο ιδιωτικός τομέας δίνει λύση (η Aegean αρχίζει δρομολόγια από τον Μάρτιο).

Έτσι δώσαμε εξαιρετικά «όπλα» που αξιοποιήθηκαν κατάλληλα και αποτελεσματικά από την αρμόδια Ολλανδή Επίτροπο κα Κρούζ (η οποία δηλώνει ότι "η Ευρωζώνη μπορεί να επιβιώσει ακόμα κι αν η Ελλάδα εξέλθει του ευρώ"), τους ανθρώπους της - όπως ο σημερινός Γερμανός Εκτελεστικός Διευθυντής του ENISA και όλους όσοι απεργάζονται την έξοδο του ENISA από τη χώρα μας. Με συνέπεια να έρχονται κατά καιρούς στο φως διάφορα σενάρια για κατάργησή του και για την υπαγωγή του σε έναν ευρύτερο Νέο Οργανισμό. Για μεταφορά δεν γίνεται άμεσα λόγος γιατί θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου, αφού κάτι τέτοιο δεν έχει ξαναγίνει και θα δημιουργούσε προηγούμενο που θα απειλούσε πολλούς άλλους οργανισμούς, πράγμα που το Συμβούλιο Υπουργών δεν θα μπορούσε να δεχτεί. Κάποια στιγμή εμφανίζεται η ιδέα της δημιουργίας ενός "Γραφείου Συναντήσεων" στην Αθήνα. Κύκλοι του αρμόδιου Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών φλερτάρουν και στηρίζουν την ιδέα. Παρά τις φωνές όσων από μας προειδοποιούσαμε πως αυτό αποτελεί απλώς το άνοιγμα της κερκόπορτας. Έτσι, μοιραία, η άφρων αυτή απόφαση, δια της διολισθήσεως, στρώνει το δρόμο στον εισηγητή της έκθεσης για τον ENISA, βρετανό συντηρητικό Ευρωβουλευτή κ. Chichester (δηλωμένο πολέμιο του ENISA στην Ελλάδα), να προτείνει: α) τη μεταφορά του εκτελεστικού βραχίονα του ENISA στην Αθήνα, β) την παραμονή στο Ηράκλειο της διοικητικής υπηρεσίας που θα "φυλάει" το άνευ αντικειμένου λάβαρο της έδρας για επτά μόλις χρόνια και γ) το πρωτοφανές δικαίωμα του διοικητικού συμβουλίου του ENISA να αποφασίζει την ίδρυση παραρτημάτων του οργανισμού σε όποια χώρα μέλος το ζητήσει.

Ο κυνικός εκβιασμός της Επιτρόπου "Ή αποδέχεστε αυτό το σενάριο, ή τον Σεπτέμβριο του 2013 που λήγει η προσωρινή εντολή κλείνουμε τον ENISA" πιάνει τόπο. Τώρα πια δεν τηρούνται ούτε τα προσχήματα. Το μόνο επιχείρημα είναι ότι το Ηράκλειο δεν είναι ελκυστικός τόπος για το προσωπικό του ENISA. Οι προηγούμενες ηγεσίες του Υπουργείου (Ρέππας, Βούγιας, Ραγκούσης) αρνήθηκαν αυτό που ο νυν Υπουργός κ. Βορίδης προώθησε. Παρά τις επανειλημμένες καθησυχαστικές δηλώσεις του στον κοινοβουλευτικό έλεγχο των Κρητών Βουλευτών, φαίνεται πως στις συναντήσεις του με την Επίτροπο αποδέχεται τους όρους της και προχωρά στην αδόκιμη συνάντησή του με τον συντηρητικό Ευρωβουλευτή -υπεύθυνο για το θέμα και τους σκιώδεις εισηγητές των άλλων πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες. Στις συναντήσεις αυτές εκφράζεται η συμφωνία του με την πρόταση του εισηγητή.

Έχει ενδιαφέρον η πληροφορία ότι επιχειρηματολογεί μάλιστα για την ύπαρξη στην Αθήνα αρκετών ξενόγλωσσων σχολείων. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η πεποίθηση στους σκιώδεις εισηγητές των Σοσιαλιστών, Πρασίνων και Αριστερών ότι με τη στήριξή τους στην πρόταση του κ. Chichester στηρίζουν τις ελληνικές θέσεις. Έτσι πέφτει το κάστρο του Ευρωκοινοβουλίου με την σχεδόν ομόφωνη απόφαση της αρμόδιας Επιτροπής, που έδωσε μάλιστα και το δικαίωμα στον εισηγητή να αποφύγει το σκόπελο της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου (όπου θα μπορούσαμε οι Έλληνες Ευρωβουλευτές με οργανωμένη δουλειά να διορθώσουμε κάπως τα πράγματα) και να κλείσει το θέμα στην πρώτη ανάγνωση με την επίτευξη συμφωνίας στον "τρίλογο" με Κομισιόν και Συμβούλιο Υπουργών.

Η διαχείριση εκ μέρους μας του θέματος του ENISA είναι χαρακτηριστική έκφραση της διαχείρισης της νεοελληνικής μας πραγματικότητας που μας έχει φέρει ως εδώ. Η απόλυτη υποστήριξη της παραμονής του ENISA στην Κρήτη δεν έχει τοπικιστική χροιά. Ακόμη και τώρα κάποιοι δεν θέλουν να καταλάβουν πως ο σχεδιασμός που υιοθετήθηκε και προχωρά προς υλοποίηση οδηγεί μοιραία στην έξοδο του ENISA από την Ελλάδα. Το ανορθολογικό σχήμα: επιχειρησιακό τμήμα στην Αθήνα (χωρίς υποδομή), διοικητική υπηρεσία στο Ηράκλειο (8-10 άτομα σε ειδικών προδιαγραφών κτήριο 4.500 τ.μ.) και παραρτήματα που θα ξεφυτρώνουν ως μανιτάρια στις άλλες χώρες μέλη, δεν πείθει κανέναν πως μπορεί να καταστεί λειτουργικό ή οικονομικά βιώσιμο. Καμία Επιτροπή Προϋπολογισμού ή Ελεγκτικό Συνέδριο δεν θα στηρίξουν το παρανοϊκό αυτό σχήμα· η δε χώρα μας, ιδιαίτερα σε αυτές τις συνθήκες, δε μπορεί να ανταποκριθεί στον παραλογισμό της υλοποίησης των υποχρεώσεών της εις διπλούν.

Στην κοινή μας ανακοίνωση που συνυπογράφεται - πράγμα εξαιρετικά σπάνιο - από το σύνολο των ευρωβουλευτών ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., ζητούμε έστω και τώρα: "Καλούμεθα όλοι έστω και την ύστατη στιγμή, να διαμορφώσουμε και να υποστηρίξουμε μια ξεκάθαρη και βιώσιμη θέση για τον ENISA, σύμφωνη με τις πάγιες εθνικές θέσεις, που θα διασφαλίσει τη μόνιμη παραμονή του στην Ελλάδα και την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων καινοτομίας, τεχνολογικής και ερευνητικής αριστείας που προσφέρει η περιφέρεια της Κρήτης. Είναι αυτονόητο ότι οι Έλληνες Ευρωβουλευτές θα συνεχίζουν τον αγώνα προς αυτή την κατεύθυνση".